Na początku ustalmy co to jest niepłodność.
Niepłodność wg WHO (czyli Światowej Organizacji Zdrowia) to niemożność zajścia w ciążę po roku regularnego współżycia bez stosowania antykoncepcji. Dotyczy ok. 10 – 15 % par na świecie oraz w Polsce i może mieć różne przyczyny – zarówno ze strony kobiet, jak i mężczyzn.
Z dotychczas przeprowadzonych badań wynika, iż za 35% przypadków niepłodności odpowiada partnerka, jednocześnie taki sam odsetek dotyczyć może partnerów, w przypadku 10% par diagnozowane są trudności u obojga partnerów, a w odniesieniu do 20% nie można wskazać jednoznacznej przyczyny niepłodności. Przyczyny powstawania niepłodności są bardzo złożone. Brak odpowiedniej kultury fizycznej, nieprawidłowe odżywianie, narażenie na chroniczny stres lub nadmierny wysiłek fizyczny i psychiczny stanowią przyczynę zaburzeń hormonalnych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Mogą one prowadzić do bezowulacyjnych cykli oraz pogorszenia biologicznych parametrów jakości nasienia.
Co ważne, prawdopodobieństwo zajścia w ciążę w pojedynczym cyklu u zdrowych par wynosi 20-25%. Pary o ciążę starają się średnio 6 miesięcy (odsetek ciąż po 6. miesiącach wynosi średnio 72%). „Starają się” oznacza świadomość okna płodnego i regularne współżycie, zwłaszcza w tym czasie, bez antykoncepcji.
Niepłodność jest odwracalna, można powiedzieć, że to „chwilowy” stan fizjologiczny. Działając na przyczynę, szybko możesz spodziewać się upragnionej ciąży. Dlatego bardzo ważna jest obserwacja siebie, odpowiednia diagnostyka, dieta i w razie konieczności farmakoterapia.
Dlatego jeśli staracie się od ponad pół roku, nie jest to jeszcze niepłodność, ale wg mnie warto zadać sobie poniższe pytania.
Pozwolą Wam one bardziej przyjrzeć się sobie i swojemu stylowi życia, zwłaszcza jeśli tego nie zrobiliście i podjąć odpowienie kroki ku lepszej płodności.
Zadaj sobie poniższe pytania:
Kiedy ostatnio miałaś owulację i dni płodne? Kiedy masz nabliższą owulację?
Obserwujesz siebie, zapisujesz to, wiesz kiedy masz owulację? Poniżej znajdziesz informacje jak obliczać dni płodne.
Zacznę od tego, że cykl owulacyjny trwa przeciętnie 28 dni. Liczy się go od pierwszego dnia miesiączki do ostatniego dnia przed kolejną miesiączką. W trakcie każdego cyklu jest tylko kilka dni płodnych, w trakcie których kobieta może zajść w ciążę.
Są to 3-5 dni przed owulacją i najwyżej 1 dzień po owulacji.
Dlaczego tyle? Komórka jajowa może zostać zapłodniona najwyżej 24 godziny po jej uwolnieniu, a plemniki są zdolne do zapłodnienia od 48 do 72 godzin. Mówi się, że może to być nawet 5 dni, ale bezpieczniejsze będzie podjecie współżycia 2-3 dni przed planowaną owulacją.
W których dniach podczas dni płodnych najlepiej współżyć?
35% szans na zajście w ciążę to dzień przed owulacją, 25% w dniu owulacji. Najlepiej współżyć dwa dni przed owulacją i w dniu owulacji.
Owulacja powinna mieć miejsce 14 dni przed planowaną miesiączką, dlatego przy cyklu 28- dniowym wypada zazwyczaj ok 14 dnia cyklu. Jeśli chcesz precyzyjnie wyznaczyć dni płodne, najlepiej udaj się do ginekologa między 12., a 14. dniem cyklu (w przypadku gdy Twój cykl trwa 28-29 dni), aby to potwierdzić.
Obserwuj swoje ciało, bo ono wysyła Ci wiele sygnałów. Jednym z nich jest ból owulacyjny, występujący u ok. 30-40% kobiet. Objawia się kłuciem i pobolewaniem w dole brzucha oraz czasami wrażliwością piersi na dotyk.
Obserwuj również śluz szyjkowy, którego ilość wzrasta pod wpływem estrogenów stymulujących owulację. W trakcie cyklu zmienia się też jego jakość, co łatwo zaobserwujesz gołym okiem. Na początku cyklu jest on biały, nieprzezroczysty i nierozciągliwy. Potem pojawia się go coraz więcej, robi się coraz bardziej przezroczysty. W okresie okołoowulacyjnym śluz przypomina białko jaja kurzego: jest przezroczysty, rozciąga się, daje wrażenie wilgotności w pochwie. U większości kobiet rośnie wtedy libido. W dniu po owulacji śluz znika, co wskazuje koniec okresu płodnego.
Aby wyznaczyć dni płodne możesz też skorzystać w różnych aplikacji, kalulatorów, czy stron internetowych, ale to już temat na kolejny artykuł.
Czy w ostatnim czasie byliście narażeni na większy stres?
Udowodniono, że stres może przyczyniać się do problemów z zajściem w ciażę. Jednym z kluczowych powodów jest zwiększenie ilości wolnych rodników, które uszkadzają komórki ciała (również komórki jajowe i plemniki) i przyspiesza procesy starzenia. Poza tym organizm wydziela hormony stresu – kortyzol, noradrenalinę, adrenalinę, co dla organizmu jest jasnym sygnałem, że to nie jest najlepszy czas na potomstwo. Uproszczając – skupia się on teraz na obronie ciała w trudnej sytuacji – nie na tworzeniu nowego życia.
Badania potwierdzają, że stres wpływa negatywnie na jakość nasienia.
Co zatem warto wprowadzić do swojej diety, aby ją ulepszyć, zwłaszcza wtedy, gdy od dłuższego czasu odczuwasz stres?
Produkty bogate w antyoksydanty: przyprawy (goździki mielone, cynamon, kurkuma, kakao), owoce jagodowe i ciemne owoce (truskawki, maliny, jagody, borówki amerykański,śliwki), warzywa zielone (szpinak, jarmuż, sałata lodowa, brokuł, rukola).
To strażnicy Twojego organizmu, którzy walczą z wolnymi rodnikami
Produkty bogate w magnez: szpinak, rukola, sałata lodowa, brokuły, banany, orzechy, migdały, woda mineralna (min. 50 mg pierwiastka/l).
Podczas stresu zapotrzebowanie na magnez wzrasta wielokrotnie- reguluje on działanie układu nerwowego, łagodzi objawy ogólnego zmęczenia i zaburzeń snu. Jego niedobór zwiększa wrażliwość na stres.
Produkty bogate w wit. C: czarna porzeczka, papryka czerwona, pomarańcza, truskawki, brokuł, jarmuż, cytryna.
Oprócz tego, że witamina C jest silnym antyoksydantem, uczestniczy w produkcji hormonów stresu wytwarzanych w nadnerczach. Stres powoduje jej większe wydalanie z organizmu, dlatego wzrasta zapotrzebowanie na nią.
Produkty bagate w kwasy omega 3: tłuste ryby morskie, siemię lniane, olej z zarodków pszennych (bądź olej z kiełków pszenicznych – to to samo), orzechy włoskie.
Produkty bogate w witaminy z gr. B: produkty pełnoziarniste, brązowy ryż, wątróbka, jaja, śledź, makrela, pstrąg.
Witaminy z gr. B odpowiadają za prawidłowe przewodnictwo nerwowe.
Co warto wyeliminować ze swojej diety, aby ją ulepszyć?
Na pewno cukier, produkty przetworzone, alkohol, papierosy, kawę. Produkty te będą działały prozapalnie i pobudzająco. Nie mają działania odźywiającego i wspierającego w tym trudniejszym czasie, wprost przeciwnie – będą przyczyniać się do powstawania większej ilości wolnych rodników, rozdrażnienia i trudności z koncentracją.
Kiedy ostatnio byłaś u ginekologa i miałaś wykonaną cytologię oraz USG narządów rodnych?
Ważne jest, aby cytologię wykonywać regularnie (raz w roku) oraz upewnić się, że obraz USG jest prawidłowy. Wszystkie niezbędne informacje uzyskasz u lekarza.
Jak działa Twoja tarczyca?
Musisz mieć pewność, że Twoja tarczyca działa prawidłowo. Dlaczego jest to ważne? Bierze ona udział w regulacji sfery psychicznej, układów krążenia, pokarmowego, termoregulacyjnego, mięśni, skóry oraz ROZRODCZEGO. Hormony tarczycy mamy przechodzą przez łożysko w ilościach zapewniających prawidłowy rozwój płodu, dopóki on sam nie zacznie produkować swoich hormonów. Gdy tarczyca nie funkcjonuje prawidłowo, mogą występować częstsze poronienia, cukrzyca ciężarnych, przedwczesne porody, niepłodność. Zbadaj więc swoją tarczycę i skonsultuj wynik z lekarzem – bowiem na wynikach, które odbierzesz norma TSH będzie zaznaczona do 4,5. Gdy starasz się o dziecko wskazane jest, aby TSH było niższe niż 2,5.
Jaki masz poziom cukru na czczo? A jaki insuliny?
Badałaś kiedyś poziom cukru na czczo? Ile wynosi? Koniecznie zbadaj poziom cukru na czczo, a jeśli masz nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha, mimo różnych prób nie możesz schudnąć, często robisz siku, odczuwasz senność po posiłku, jesteś zmęczona – zbadaj również poziom insuliny na czczo, a najlepiej wykonaj krzywą cukrowo – insulinową (poziom glukozy i insuliny zostanie również oznaczony 1 godzinę i 2 godziny po podaniu doustnie roztworu glukozy). Być może dopadła cię insulinooporność, czyli stan kiedy komórki stają się oporne na działanie insuliny (która jest takim „klucznikiem” i wpuszcza do środka komórki glukozę) i nie jest w stanie wykorzystać krążącej we krwi glukozy – dlatego cały czas krąży jej dużo (i w przypadku nieprawidłowości pokażą to Twoje badania). Cukier w dużych ilościach jest toksyczny i może przyczyniać się do rozwoju wielu chorób. Niestety pośrednio może również wpływać na wzrost poziomu androgenów i obniżenie SHGB i w konsekwencji zaburzenie owulacji i problem z zajściemw ciążę.
Ile wynosi Twoje BMI?
Prawidłowe BMI mieści się w zakresie 18,5 – 24,9. Obliczysz je ze wzoru BMI=waga÷(wzrost)². Jeśli masz nadwagę nie próbuj odchudzać się za pomocą restrykcyjnych diet – zaburza to równowagę hormonalną w Twoim ciele. Najlepiej skorzystaj z pomocy dietetyka , który pomoże Ci to zrobić stopniowo. Tkanka tłuszczowa to narząd endokrynny, dlatego odgrywa ona ważną rolę w metaboliźmie hormonów płciowych. W przypadku nadwagi redukcja masy ciała może zwiększyć wrażliwość tkanek na insulinę, wznowić owulację (jeśli jej nie ma), obniżyć poziom tkanki tłuszczowej i w konsekwencji obniżyć również poziom androgenów.
U mężczyzn spadek masy ciała i tkanki tłuszczowej wiąże się ze zwiększeniem poziomu testosteronu, zmniejszeniem poziomu estradiolu i wprowadzeniem większej równowagi hormonalnej.
Jak się odżywiacie na co dzień? Jaki procent w Waszym codziennym menu stanowią fast – foody, słodycze, czipsy, a jaki warzywa, owoce, strączki i woda?
Dieta odgrywa ogromną rolę w kontekście płodności – może ja zaburzać, bądź budować. Po której jesteś stronie? Co przeważa w Twoim menu? Zaburzają ja produkty zawierające duże ilości cukru, częściowo uwodornionych kwasów tłuszczowych (często produkty przetworzone, słodkie i słone przekąski, bułeczki, ciasteczka, krakersy, orzeszki w skorupkach, płatki śniadaniowe itp), niskotłuszczowe produkty mleczne.
Kwasy tłuszczowe częściowo uwodornione (znajdziesz je też pod nazwą „częściowo utwardzone”, częściowo utwardzone oleje roślinne, olej palmowy częściowo utwardzony) mają działanie promiażdżycowe, zwiększają ryzyko chorób sercowo – naczyniowych, powodują zaburzenia działania układu immunologicznego, powodują utratę integralności błon komórkowych, zaburzają owulację.
Podczas procesów technologicznych, podczas których usuwany jest z mleka tłuszcz, przy okazji usuwane są również różne hormony rozpuszczalne w tłuszczach (m.in. estrogen, progesteron i niektóre hormony męskie), a zostają w nim hormony rozpuszczalne w wodzie (m.in. androgeny, IGF-1, prolaktyna). Może to zaburzać owulację, co bezpośrednio wynika z nadmiaru męskich hormonów i obecności prolaktyny (odpowiedzialnej za podtrzymanie laktacji).
Wpływa na to również obecny w mleku IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu) odpowiedzialny m.in. za wzrost cieląt, który powoduje obniżenie białka SHBG (sex hormone binding globulin, czyli glikoproteiny wiążącej hormony płciowe ) i w konsekwencji wzrost poziomu testosteronu w organizmie.
Jeśli nie chcesz rezygnować ze spożywania mleka i jego przetworów, wybieraj produkty niepasteryzowane (fermentowane, tzw. świeży nabiał). Bakterie zawarte w takich produktach wykorzystują część IGF-1, dzięki czemu produkt końcowy (np. świeże mleko, niepasteryzowany kefir czy maślanka) ma go mniej.
Budują płodność produkty bogate w antyoksydanty oraz witaminy, produkty pełnoziarniste bogate w błonnik, witaminy i składniki mineralne, warzywa, owoce, odpowiednie nawodnienie, produkty o niskim indeksie glikemicznym.
Czytaj etykiety i wybieraj mądrze!
Jak Ci poszło odpowiadanie na pytania? Mam nadzieję, że artykuł pomógł Ci pewne rzeczy zrozumieć, być może przeanalizować i pokładać… Być może zapisałaś się na jakieś badania, a być może zrobiłaś przegląd swoich szafek kuchennych i lodówki? Jeśli masz jeszcze jakieś pytania, po prostu napisz! Pamietaj, że jestem dla Ciebie!
